Teatar
VRIJEME DANAS

Vilijam Šekspir, Jan Kot
CIRKUS ISTORIJA
Režija, dizajn scene, kostimi i izbor muzike
Sonja Vukićević

Tekst korišćen iz kataloga koji je izdat povodom izvođenja predstave.

Igraju:
Branislav Lečić - Makbet
Anita Mančić - Hamlet
Dragan Mićanović - Kralj Lir
Tamara Vučković - Otelo
Hristina Popović - Ričard III
Mira Djurdjević - Tit Andronik
Miloš Vlalukin - Jan Kot
Маrко Ilić - klovn
Ana Stamenović, Marija Grbić, Tijana Krsmanović - Ritmičarke

SONJA VUKIĆEVIĆ - Kao član Baleta beogradskog Narodnog pozorišta odigrala je cjelokupni klasični i neoklasični repertoar. Najznačajnije uloge ostvarene u matičnoj kući: Mirta u Žizeli (koreografija Leonid Lavrovski), Darinka u Darinkinom daru (kor. Vera Kostić), Debora u Golemu (kor. Dimitrije Parlić), Afrodita u Trijumfima Afrodite (kor. Šparemblek), Kapetan Kuka u Petru Panu (kor. Vera Kostić), uloge u baletskim predstavama Popodne jednog fauna (kor. Duško Trninić), i Ohridska legenda (kor. Dimitrije Parlić), kao i baletski divertisman u operi Karmen. Sve ove uloge su nagrađene. Radila je koreografije za dramske predstave koje su režirali vodeći reditelji bivše i sadašnje Jugoslavije - Dušan Jovanović, Ljubiša Ristić, Haris Pašović, Gorčin Stojanović, Irfan Mensur, Ivana Vujić, Nikita Milivojević, Radmila Vojvodić, Branislav Lečić, Aleksandar Popovski, Saša Milenkovski. Sarađivala je i sa stranim rediteljima: C. Johnson (Kralj Lir), M Hocker (Natio)...

Značajni dio njenog opusa predstavlja koreografski rad u dramskim predstavama Jugoslovenskog dramskog pozorišta iz Beograda koji počinje sredinom osamdesetih godina: Dozivanje ptica (r. Haris Pašović), Lakrdijaš (r. Irfan Mensur), Poslednji dani čovečanstva (r. Gorčin Stojanović), Plavaptica (r. Irfan Mensur), Nižinski (r. Irfan Mensur), Majn Kampf (r. Gorčin Stojanović), Saloma (r. Roman Viktjuk). Za ove predstave dobila je više godišnjih priznanja JDP-a.

Za prvo izdanje međunarodnog festivala u Ćividaleu radi sa rediteljkom Ivanom Vujić predstavu Medeja po istoimenoj drami Arpada Genca.
Od sredine devedesetih počinje samostalnu koreografsku i rediteljsku karijeru u Centru za kulturnu dekontaminaciju u Beogradu. Tu ostvaruje četiri autorska projekta: Makbet/ONO (1996) prema tragediji Vilijama Šekspira, a na muziku Zorana Erića; Alchajmer (1998); Proces, prema romanu Franca Kafke a na muziku Zorana Erića (1998); Mrak letnje noći, prema komediji San letnje noći Vilijama Šekspira (1999).
Aktivno sarađuje s rediteljem Tomažom Pandurom; igrala je u njegovim predstavama Hazardski rečnik i Sto minuta, kao i u višemjesečnim pripremama projekta Kaligula, prema Kamijevoj drami. S predstavom Sto minuta gostovali su na festivalu u Ćividaleu i realizovali dvomjesečnu turneju u Španiji, od Tenerifa do Madrida.
Na predlog Vide Ognjenović, predsjednika Savjeta Bitefa, uradila je prvu samostalnu produkciji u četrdesetgodišnjoj istoriji ovog festivala, projektu Cirkus Istorija.

"CIRKUS ISTORIJA" - VELIKI MANJEŽ ISTORIJE

U svojoj antologijskoj, uveliko već klasičnoj analizi istorijskih hronika Vilijama Šekspira, Jan Kot je prepoznao funkcionisanje jednog nemilosrdnog i bespogovornog principa, koji je nazvao Veliki Mehanizam Istorije. Ovaj princip podrazumijeva, kao što je dobro poznato, da se istorijsko kretanje svodi na jedan začarani, pakleni krug, u kome svaki uspon na vlast počinje kao pravedna borba protiv tiranije, a neminovno se završava u novoj tiraniji. Unutrašnja nužnost tog procesa jeste ta da pretendent, gotovo nesvjesno, počinje da vrši ista ona zlodjela protiv kojih se juče pobunio i podigao na oružje, tako da ga, odmah kad dođe na vrh ljestvice vlasti, sustiže novi osvjetnik i gura u provaliju... Taj doživljaj svijeta i istorije dijeli i Sonja Vukićević i prevodi ga, svojom umjetničkom imaginacijom, u jednu snažnu i metaforičnu viziju - u viziju cirkusa. Kotovsko besmisleno kretanje u krugu zločina postaje, u viziji Sonje Vukićević, groteskni cirkuski manjež, u kome se surovo i bespoštedno - a naizgled tako veselo - izlažu, ponižavaju i mrcvare ljudska tijela i duše...

Izbor i kompilacija tekstova iz jedne pojedinačne drame su, dakle, sprovedeni na osnovu krajnje slobodnih asocijacija, ali je, zato, u rasporedu drama, u njihovom međusobnom nadovezivanju, izvršena određena gradacija. Počinje se od Tita Andronika, Šekspirove početničke tragedije, naivne i pretjerane u prikazu bestijalnih i besmislenih zločina. Nastavlja se s Otelom, u kome je zločin već ozbiljan i organizovan, ali se zadržava u sferi privatnog, motivisan je najnižim strastima i ostvaruje ograničen domet. Slijede ga Makbet, u kome se zločin uzdiže već na nivo državnog projekta, i Ričard III gdje, takođe, imamo organizovani državni zločin, ali koji, u svojoj ingenioznoj monstraoznosti, gubi osnovnu funkciju i poprima gotovo apstraktne, estetske konture -prerasta u samodovoljan i samodopadljiv čin. Zatim dolazi Kralj Lir u kome nagomilani zločini ne ostvaruju efekat samo u sferi privatnog i javnog života, već pokreću i prirodne sile, dobijaju odgovarajući odjek u sveopštoj pobuni prirode. Na kraju dolazi tragedija Hamlet, ali ne zato što bi ona, kao što se pretpostavlja, trebalo da predstavlja
svojevrsni vrhunac u prikazu krvavog traga istorije: naprotiv, u njemu Sonja Vukićević pronalazi malu, ali bitnu šansu za rađanje novog, pravednijeg čovjeka i svijeta.

(Ivan Medenica)

"Koristim paralelno tekst, film, video, muziku i koreografiju. Ali i cirkuske veštine!"

Vilijam Šekspir (William Shakespeare) (april 1564. - 3. maj 1616.) Gotovo ni o jednom drugom piscu ne zna se tako malo kao o Vilijamu Šekspiru. Ličnost pisca, čija su djela poznata cijelom obrazovanom svijetu još uvijek je zagonetka. Vilijam Šekspir rodio se u gradiću Stratford na Avonu 1564. godine, u grofoviji Varvikšajr (u isto vrijeme kada je u Rimu umro Mikelanđelo), kao treće i najstarije muško dijete od osmoro djece. Kršten je 26. aprila 1564. godine, pa se smatra da je rođen 23. aprila 1564. godine... Šekspir je pohađao školu u svom rodnom gradu, i zna se samo da je u toj istoj školi učio latinski jezik, čitao Ovidija, Cicerona, Vergilija, Plauta i Terencija. Postoje pretpostavke da je Vilijam Šekspir napustio školu 1578. godine kada su poslovi njegovog oca pošli nagore, te je prisustvo četrnaestogodišnjeg sina u kući postalo neophodno. Od tada, pa do svoje 18. godine, o njemu ne postoje nikakvi pisani podaci. Tek od 18. septembra 1582. godine postoji dokument koji govori o ženidbi Vilijama Šekspira s En Hetavej iz obližnjeg zaseoka Šoteri, a koja je bila osam godina starija od njega....Onda se ponovo do 1592. godine o Šekspiru ništa ne zna, a te se godine prvi put spominje kao glumac i dramski pisac. Godine 1596. umire mu sin Hamnet, a 1597. godine u Stantfordu je kupio imanje zvano Nju Plejs i postao, u međuvremenu, suvlasnik pozorišta Gloub....

Godine 1616. udala mu se kćerka Judit, a 23. aprila iste godine (istog datuma kada je rođen) umro je u 52. godini života u Stratfordu na Avonu, gde je i sahranjen u crkvi sv. Trojstva u blizni oltara. Iznad groba postavljena je 1623. godine spomen bista s latinskim natpisom: Po mudrosti Nestor, po genijalnosti Sokrat, po umjetnosti Vergilije. Zemlja pokriva, narod plače, a Olimp ga ima. Šekspirova supruga En umrla je 1623. godine, sedam godina posle smrti svoga muža. Iste godine u Londonu svetlo dana ugledalo je prvo izdanje svih Šekspirovih djela. Poslednji neposredni potomak Šekspirov, njegova unuka Elizabet, kćerka Suzan i dr Džona Hala umrla je 1670. godine i loza se ugasila. (Wikipedija)

Pozoriste kao život: Jan Kot (1914-2001) Svjetski slavan šekspirolog, teatrolog, književni i pozorišni kritičar, esejista, profesor i "obožavalac" života". Kao rijetko ko, bio je čovjek epohe, strasnog 20-og vijeka, vijeka koji nije samo doživio "ujed istorije" već je "ujeo istoriju". Tim fenomenom Jan Kot bavio se od samog završetka Drugog svjetskog rata. Otkad je stupio na istorijsku scenu i otkad je prestao da piše poeziju, zanima se za nadrealizam i De Sada i angažuje kao ljevičar i komunista, zatim razočarani komunista, disident, emigrant, gostujući profesor. I, prije svega, kao pozorišni kritičar, cije su recenzije u prvim poslijeratnim godinama "imale moć smrtnih presuda".

Novo čitanje Sekspira - Do novog čitanja Šekspira, kao "Šekspira našeg savremenika", koje do dana današnjeg utiče na njegovo prikazivanje u cijelom svijetu; do novog čitanja grčke drame, no drame, kabuki pozorišta i otkrića nove humanističke discipline - pozorišne antropologije koju nam je predstavio u "Pozorištu esencije", "Rozalindinom polu", "Novom Joni", "Prilogu biografiji" i "Ogledalu", kao i u bajkama i pričama o životinjama (delfin, kit, patka, pauk, majmuni, mačke, medvjedi i drugo) za svoje unuke Lidiju i Juliju, i drugu malu i veliku djecu.

Preuzeto iz "Politike"